Báo cáo tài chính là một nguồn dữ liệu quan trọng và đáng tin cậy để cân nhắc ra quyết định của nhà đầu tư. Từ đó giúp xác định sức khoẻ tài chính và khả năng sinh lời của doanh nghiệp, xác định cơ hội đầu tư rõ ràng hơn. Tuy nhiên, việc lập kế hoạch hiệu quả cho lộ trình chuyển đổi báo cáo tài chính giữa VAS và IFRS là một thách thức lớn, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và chiến lược rõ ràng.

Sự khác biệt giữa chuẩn mực báo cáo tài chính VAS và IFRS

Một trong những khác biệt lớn nhất giữa VAS và IFRS là mức độ chi tiết và phạm vi áp dụng. VAS, chủ yếu tập trung vào các quy định kế toán Việt Nam, có phạm vi áp dụng hẹp hơn. Ngược lại, IFRS là một hệ thống chuẩn mực kế toán quốc tế, được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu với mục tiêu tạo ra một ngôn ngữ chung.

Một khác biệt quan trọng khác là phương pháp ghi nhận và đánh giá tài sản, nợ phải trả, doanh thu và chi phí. Chuẩn mực BCTC VAS thường dựa trên nguyên tắc kế toán giá gốc, nơi tài sản và nợ phải trả được ghi nhận theo giá trị ban đầu. Ngược lại, chuẩn mực BCTC quốc tế IFRS yêu cầu ghi nhận và đánh giá dựa trên giá trị hợp lý, giúp báo cáo tài chính phản ánh chính xác hơn tình hình tài chính của doanh nghiệp.

Ngoài ra, sự khác biệt về trình bày và tiết lộ thông tin cũng là một yếu tố quan trọng. VAS có các quy định khá cụ thể nhưng đơn giản về việc trình bày và tiết lộ thông tin trên báo cáo tài chính, trong khi IFRS yêu cầu doanh nghiệp phải trình bày và tiết lộ thông tin một cách chi tiết và toàn diện hơn, từ đó giúp người sử dụng báo cáo tài chính hiểu rõ hơn về tình hình tài chính và kết quả hoạt động của doanh nghiệp.

4 yếu tố giúp quá trình chuyển đổi BCTC giữa VAS và IFRS thành công

Xem thêm: Doanh nghiệp Việt Nam chuẩn bị cho chuyển đổi BCTC chuẩn IFRS: Thời gian đã cạn?

Sự cam kết và chiến lược, tầm nhìn của ban quản lý cấp cao

Sự thành công của quá trình chuyển đổi IFRS phụ thuộc rất lớn vào mức độ cam kết và hỗ trợ từ ban lãnh đạo cao cấp của doanh nghiệp. Lãnh đạo cần hiểu rõ tầm quan trọng và lợi ích dài hạn của việc áp dụng chuẩn mực báo cáo tài chính IFRS. Từ đó, đưa ra quyết định và phân bổ đủ nguồn lực (nhân sự, tài chính, thời gian) để đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra hiệu quả và không bị gián đoạn.

Ban lãnh đạo cần xây dựng một chiến lược chuyển đổi rõ ràng, bao gồm việc xác định mục tiêu, phạm vi, thời gian và nguồn lực cần thiết. Quá trình chuyển đổi báo cáo tài chính IFRS sẽ ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của doanh nghiệp, bao gồm quy trình kế toán, hệ thống thông tin, và văn hóa tổ chức. Do đó, lãnh đạo cần quản lý phân bổ ngân sách phù hợp, tích hợp các giải pháp công nghệ hiệu quả, nhằm triển khai tiêu chuẩn IFRS vào các kế hoạch chuyển đổi báo cáo tài chính hiện tại của doanh nghiệp thành công.

Xem thêm: Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế IFRS: Nước đã đến chân

Xây dựng lộ trình chuyển đổi và áp dụng chuẩn mực BCTC IFRS riêng cho công ty

Để thực hiện thành công việc áp dụng IFRS, doanh nghiệp cần thiết kế một lộ trình chuyển đổi riêng, bắt đầu bằng việc đánh giá hiện trạng hệ thống kế toán hiện tại và xác định những khoảng cách giữa VAS và IFRS. Việc phân tích chi tiết các chính sách kế toán, quy trình và hệ thống hiện có giúp doanh nghiệp nhận diện những khu vực cần thay đổi, từ đó xác định các ưu tiên chuyển đổi dựa trên tác động và nguồn lực sẵn có. Sau đó, doanh nghiệp cần xây dựng một kế hoạch chuyển đổi chi tiết, với mốc thời gian rõ ràng, phân công trách nhiệm cụ thể và dự toán ngân sách cho từng bước, đảm bảo mọi hoạt động được triển khai hiệu quả.

Để giảm thiểu rủi ro, doanh nghiệp nên tiến hành thử nghiệm trên một phần dữ liệu hoặc bộ phận cụ thể, thu thập phản hồi từ các bên liên quan và điều chỉnh lộ trình dựa trên kết quả thu được. Nghiên cứu từ KPMG và Deloitte chỉ ra rằng, những doanh nghiệp thực hiện kế hoạch chuyển đổi chi tiết và thử nghiệm trước khi triển khai toàn diện thường tiết kiệm được tới 20% chi phí và giảm 30% rủi ro so với các doanh nghiệp không áp dụng các biện pháp này.

Lựa chọn ứng dụng và triển khai các hệ thống thông tin tài chính phù hợp

Trước hết, doanh nghiệp cần đánh giá khả năng của hệ thống hiện tại, đảm bảo rằng hệ thống có thể hỗ trợ hiệu quả việc thu thập, xử lý và báo cáo thông tin theo chuẩn IFRS. Nếu hệ thống hiện tại không đáp ứng đủ, doanh nghiệp cần lựa chọn và triển khai các giải pháp phần mềm kế toán và tài chính mới. Các doanh nghiệp triển khai IFRS thành công thường gắn liền với việc triển khai thành công hệ thống ERP (Enterprise resource planning – Hoạch định nguồn lực doanh nghiệp) để nâng cấp hệ thống phù hợp với yêu cầu đặt ra của doanh nghiệp. Đồng thời, quản lý chất lượng và bảo mật dữ liệu cũng là yếu tố quan trọng, với các quy trình kiểm soát nội bộ và công nghệ bảo mật tiên tiến cần được thiết lập để bảo vệ tính toàn vẹn của thông tin tài chính. Để tăng cường hiệu quả, việc tích hợp và tự động hóa các quy trình tài chính là điều cần thiết, giúp tiết kiệm thời gian, giảm thiểu sai sót và cải thiện khả năng phân tích thông tin cho các quyết định chiến lược.

Chuyển đổi từ VAS sang IFRS thường yêu cầu cập nhật hoặc thay đổi hệ thống công nghệ thông tin (CNTT) để đảm bảo khả năng thu thập, xử lý, và báo cáo dữ liệu tài chính theo các chuẩn mực mới. Việc tích hợp và nâng cấp phần mềm kế toán nhằm tự động hóa các quy trình tài chính là điều cần thiết, giúp tiết kiệm thời gian, giảm thiểu sai sót và cải thiện khả năng phân tích thông tin để hỗ trợ quá trình chuyển đổi một cách hiệu quả.

Số liệu và báo cáo theo chuẩn VAS không hoàn toàn tương thích với IFRS do khác biệt về nguyên tắc kế toán, phương pháp ghi nhận và cách trình bày thông tin. Để khắc phục vấn đề này, doanh nghiệp có thể sử dụng công cụ tự động hóa điều chỉnh số liệu từ VAS sang IFRS. Giải pháp hợp nhất báo cáo tài chính toàn diện như FPT CFS cho phép tích hợp dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, đảm bảo tính chính xác trong việc thực hiện báo cáo tài chính theo chuẩn VAS, khai báo và quản lý thông tin liên quan, cũng như đánh giá và ghi nhận các chênh lệch theo chuẩn IFRS. Người dùng chỉ cần thiết lập tham số cho các mô hình tính toán, và FPT CFS sẽ hoàn tất phần còn lại.

FPT CFS không chỉ đơn giản hóa quy trình kế toán mà còn tăng cường khả năng tự động hóa công việc lập và hợp nhất báo cáo tài chính lên tới 99%, giảm thời gian lập báo cáo đến 80% và cải thiện thời gian phát hành báo cáo ít nhất 60% so với trước đây. Với khả năng cung cấp số liệu và báo cáo theo thời gian thực, giải pháp này giúp lãnh đạo giám sát và kiểm soát tình hình tài chính của doanh nghiệp hiệu quả hơn, đồng thời giải phóng nguồn lực chuyên môn để tập trung vào các nhiệm vụ tài chính chiến lược

Hợp tác với đơn vị kiểm toán quốc tế 

Hợp tác với đơn vị kiểm toán quốc tế là một bước đi chiến lược trong quá trình chuyển đổi IFRS, khi nhân sự đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng và hiệu quả. Doanh nghiệp cần đánh giá kỹ năng hiện tại của đội ngũ nhân viên, từ đó phát triển các chương trình đào tạo nhằm nâng cao kiến thức về chuẩn mực kế toán quốc tế. Đồng thời, để duy trì và thu hút nhân tài trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt, doanh nghiệp cần có các chính sách lương thưởng hấp dẫn, môi trường làm việc chuyên nghiệp và lộ trình thăng tiến rõ ràng. Hợp tác với các chuyên gia và đơn vị kiểm toán quốc tế không chỉ giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn tri thức chuyên sâu mà còn giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa quy trình chuyển đổi.

Xem thêm: Tác động của chuyển đổi số tới chuyển đổi IFRS